Dyrekcja

Wielka Dzielnica Kolejowa

Niezwykle ciekawym miejscem na obszarze Chełma, leżącym we wschodniej części miasta, jest dzielnica kolejowa, funkcjonujące obecnie pod nazwą „Dyrekcja".

Pierwotnie ten obszar należał do starostwa chełmskiego, a następnie do władz państwowych. Funkcjonował tutaj folwark pod nazwą Starostwo-Obłonie. W 1927 r. w tym miejscu postanowiono wybudować siedzibę dla Dyrekcji PKP planowaną do przeniesienia z Radomia oraz potężne osiedle kolejowe. Dzielnica miała nosić nazwę „Nowe Miasto" i według planów przygotowanych przez Adama Kuncewicza i Adama Paprockiego, była przeznaczona dla 50 tysięcy ludzi. Biorąc to pod uwagę, inwestycja była porównywalna do budowy Gdyni. Obok ponad 150 budynków mieszkalnych, usytuowanych przy przestronnych i regularnie zaplanowanych ulicach (główne budynki osiedla miały tworzyć stylizowany kształt orła), miał powstać monumentalny gmach dla radomskich władz kolejowych oraz liczne obiekty sportowe i handlowe. Główną osią komunikacyjną miała być Aleja Marszałka Józefa Piłsudskiego, prowadząca od dworca PKP do gmachu dyrekcji. Część dzielnicy miała zostać przeznaczona na zabudowę indywidualną, prywatną lub w ramach spółdzielni mieszkaniowych, działających przy organizacjach zawodowych i społecznych. Inwestycję rozpoczęto w 1928 r. i niestety dosyć szybko przerwano z powodu kryzysu gospodarczego. Niewykończone budynki przez kilka lat niszczały i dopiero tuż przed wybuchem II wojny światowej zostały wykończone, w tym również gmach dyrekcji. Przeniesienie urzędów kolejowych z Radomia miało nastąpić 1 grudnia 1939 r. Niestety wybuch wojny uniemożliwił realizacje tego planu. W okresie powojennym zrezygnowano z dokończenia inwestycji, a obszar „Nowego Miasta" zabudowano nowymi osiedlami, które nie nawiązywały stylem do przedwojennych budynków. Mimo częściowej realizacji zamierzenia, całe osiedle uznano za obiekt zabytkowy. Same budynki, charakteryzujące się doskonałym wykończeniem i jednolitym kształtem, stanowią ciekawy przykład myśli budowlanej okresu międzywojennego. Potężny gmach dyrekcji po wojnie stał się siedzibą licznych urzędów szczebla wojewódzkiego i powiatowego.